C&F "Cost and Freight" için kısaltma.Kargo satış
terimi olarak "Navlun ve Maliyet". Satıcının malın maliyetini ve varış
limanına kadar taşıma masraflarını üstlendiği satış türü.INCOTERMS terimlerini belirleyen
Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) 1 Temmuz 1990 tarihinde bu satış terimini "CFR"
olarak değiştirmiştir.
CABOTAGE Kabotaj.Aynı ülkenin limanları arasındaki deniz ve suyolu
taşımacılığına verilen ad.Türkiye dahil birçok ülke kıyı taşımacılığını belli bayraklı
gemiler tarafında yürütülmesi için kanuni kısıtlamalara gitmiştir.
CAF "Currency Adjustment Factor" için kısaltma.Döviz
ayarlama faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak
için kullanılır.
CAPTAIN'S PROTEST Kötü hava veya benzeri koşullar nedeniyle kaptan
tarafından tutulan zabıt.İlk limanda tescil ettirilir.Genellikle yolculuk sırasında
kargonun uğradığı zararlardan ötürü gemi sahibi veya işletmecisini sorumluluktan
korumak için düzenlenir."Sea Protest" olarak da bilinir.
CAR POOLING Taşıyıcının ve taşıtıcının merkezi bir otorite aracılığıyla
özel kişilere ait kara/demiryolu taşıma aracını kullanması.
CAR SEAL Araç mührü.Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarının kapılarına
konulan metal veya kuşun mühür.Mühür genellikle kayıt için numaralandırılır.
CARFLOAT Limanlarda yük aktarımı için kullanılan raylı sistem.
CARGO Yük.
CARGO MANIFEST Yük Manifestosu/Özet Beyanı.Belirli bir seferde
taşınan yükün göndericisi ve alıcısı ile eşyanın cinsi ve miktarını gösteren liste.
CARGO NOS "Cargo Not Otherwise Specified" için kısaltma.Yük
taşıma tarifelerinde belirtilen mal kalemleri arasında belirtilmeyen yükler için
uygulanabilir tarife ücreti.
CARGO PREFERENCE Ülke araçlarıyla taşınması gereken yük.Genellikle
kamuya ait mallar bu kapsama girer.
CARGO TONNAGE Yük tonajı.Malın tarifeye tabi tutulan ağırlığı.
CARLOAD RATE Araç yükü fiyatı.
CARNET Karne.Bir malın uluslar arası sınırları geçmesi için gümrük
tarafından düzenlenen evrak.
CARRIER Taşıyıcı.Bir taşıma kontratı gereği taşımanın kara,hava,deniz,demiryolu,iç
suyolu veya kombine olarak gerçekleştirilmesi sorumluluğunu üstlenen kişi yada kuruluş.
CARRIER CERTIFICATE Taşıyıcı Sertifikası.Gümrüklerden malı çekmek
için gümrük yetkilileri tarafından taşıyıcıdan istenen vesika.
CARTAGE İç taşıma.Aynı ülkenin şehirleri arasında yapılan karayolu
veya demiryolu taşıması.
CARTMENT Gümrüklü taşıma evrakı.Aynı gümrüğün yetki sahasıda gümrük
kontrolünde bir yerden (gümrüklü antrepodan) bir diğerine taşıma yapmak için verilen
belge.
CASH AGAINST DOCUMENT'S(CAD) Evrak karşılığı ödeme.Alıcının satıcı
adına hareket eden acenteye mal evrakını teslimine karşılık yaptığı nakit ödeme.
CASH IN ADVANCE (CIA) Ön ödeme.Alıcının satıcıya malın yüklenmesi
için yaptığı ön ödeme.Genellikle sipariş üzerine yapılan makine ve aksamı için bu
yola başvurulur.
CASH WITH ORDER (CWO) Sipariş verildiğinde ödeme.
CBM "Cubic Meter" için kısaltma.CM olarak da kısaltılır.Metreküp.
CE (CONSUMPTION ENTRY) ABD'ye ithal edilen malların deklarasyonu
için kullanılan evrak.
CELLS Hücre sistemi.Konteyner gemilerinde konteynerlerin üst üste
konduğu istiflenme biçimi.
CENTER OF GRAVITY Taşıma araçların yada konteynerin ağırlık merkezi.
CERTIFICATE Şahadetname,sertifika.Gümrük veya diğer sorumlu kurumun
taşıyıcıya tanıdığı izni gösteren belge.
CERTIFICATE OF ORIGIN Menşe şahadetnamesi.Uluslararası ticarette
malın çıkış ülkesini gösteren belge.
CFR "Cost and Freight" için kısaltma.Mal bedeli ve navlun.Varış
limanı olarak belirtilmek suretiyle malın belirtilen varış limanına kadar taşınması
için gerekli olan masrafları ve navlun ücretini satıcının ödemesi demektir.Ancak,bu
satış şeklinde malın kaybolma ya da zedelenme riski ve buna bağlı olarak meydana
gelen tüm masraflar,mallar yükleme limanından geminin bordasına geçtikten sonra
satıcıdan alıcıya geçer.CFR terimi,malların ihraç işlemlerinin satıcı tarafından
yapılmasını gerektirir.
CFS "Container Freight Station" için kısaltma.Konteyner
nakil istasyonu.Konteyner yüklerinin boşaltılıp yeniden yüklendiği yer.Genellikle
eksik konteyner yüklerinin tamamlandığı,aynı alıcı/konsiyeye gidecek yüklerin konsolidasyonun
yapıldığı yer.
CHARTER PARTY Gemi kira kontratı.Sözleşmenin süresi,navlun ücreti
ve seferde uğranılacak limanlar gibi bilgileri düzenler.
CHASSIS Şasi.Hareket halinde konteyneri güvenlik altına alan tekerlekli
ve konteyner kilitli düzenek.
CHOCK Yükün devrilmesini engelleyen metal ya da ağaç konstrüksiyon.
CI "Cost and Insurance" için kısaltma."Maliyet ve
sigorta". Malın maliyetini,deniz sigortasını ve navlun dışındaki tüm taşıma
ücretlerini kapsayan satış anlaşması.
CIF "Cost,Insurance and Freight" için kısaltma.Bu satış
türünde satıcı CFR terimindeki yükümlülüklere aynen sahiptir ama aynı zamanda taşıma
boyunca malların kaybolması ya da zedelenmesi riskine karşı denizcilik sigortası
sağlama zorunluluğu vardır.Satıcı,sigorta kontratı yapar ve primini öder.CIF,satıcı
tarafından ihraç çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
CIF&C "Cost,Insurance,Freight & Commission" için
kısaltma."Maliyet,sigorta,navlun ve komisyon". Satıcının malın maliyeti,navlun
ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra komisyonları da karşıladığı satış anlaşmasıdır.
CIF&E "Cost,Insurance,Freight & Exchange" için
kısaltma."Maliyet,sigorta,navlun ve kambiyo". Satıcının malın maliyeti,navlun
ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra kambiyo masraflarını da üstlendiği satış
anlaşmasıdır.
CIFCI "Cost,Insurance,Freight,Collection And Interest"
için kısaltma."Maliyet,sigorta,navlun,teslimat ve faiz". Satıcının malın
maliyeti,navlun ücreti ve taşıma sigortasının yanı sıra teslimat ve faiz giderlerini
de üstlendiği satış anlaşmasıdır.
CIP "Carriage and Insurance Paid to" için kısaltma.Satıcının
CPT altında aynı yükümlülüklere sahip olduğu anlamına gelen satış terimidir.Ancak
bunlara ek olarak malların taşınma riskine karşı alıcıya yük sigortası sağlamasını
gerektirir.Satıcı sigorta kontratı yapar ve primini öder.Satıcı ayrıca alıcıya CIP
teriminde sadece en düşük seviyede sigorta kapsamını sağlamakla yükümlüdür.CIP;satıcı
tarafından ihraç çıkışlı işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
CKD "Completely Knocked Down" için kısaltma.Özel bir
taşımaya tabi tutulacak tipteki araç,ekipman ve cihazların parçalarına ayrılarak
taşınması.
CL "Carload" ve "Containerload" için kısaltma.Konteyner
yükü.
CLAIM Taşıma sırasında zarar gören veya eksik çıkan malların ödenmesi
için taşıyıcıya yapılan tazminat talebi.
CLASSIFICATION Sınıflandırma.Bir konşimentoda ayrıntılı olarak
belirtilen mal kalemlerini ortaya koyan gümrük veya başka yetkili kurumlar tarafından
geliştirilen listeler.
CLASSIFICATION RATING Sınıflandırma altına alınmış mal kalemlerine
uygulanabilecek fiyatlandırma.
CLASSIFICATION YARD Yük treni katarının oluşturulduğu alan.
CLAYTON ACT ABD'nin 1914 tarihli fiyat ayrıcılığını yasadışı kılan
anti-tekel yasası.
CLEAN BILL OF LADING Taşıyıcı tarafından düzenlenen ve malın taşıyıcı
tarafından teslim aldığında zarar görmemiş ve eksiksiz olduğunu gösteren konşimento.Aksi
bir durum belirtilmediği sürece konşimento "cleaned" yani "temiz"
olarak kabul edilir.
CLEANING IN TRANSIT Malın çıkış ile varış noktaları arasında bir
yerde durdurularak temizlenmesi,ayıklanması ve/veya yeniden ambalajlanması.
CLEARANCE 1.Gümrükleme 2.Aracın köprü veya tünel gibi geçiş limitli
yerlerden rahatlıkla geçebilecek şekilde yüklenmesi.
CLEAT Yükün dayanıklılığını arttırmak için içine monte edilen demir
yada ahşap şeritler.
CLECAT Avrupa Forwarder,Gümrük Acenteleri ve Lojistik Birliği.1958
yılında kurulmuş,Avrupa ülkelerinde freight forwarder,gümrük acenteliği ve lojistik
firmalarını temsil eden dernek ve federasyonların üyesi bulunduğu,AB Komisyonu nezdinde
danışmanlık statüsüne sahip taşımacılık organizasyonu.
CLIP-ON İzole edilmiş konteynere takılabilen soğutma ekipmanı.
COASTWISE Sahil boyunca yapılan deniz taşımacılığı.
COD "Collect (cash) on Delivery" için kısaltma.Teslimde
ödemeli satış şekli.
COFC "Container On Flat Car" için kısaltma.Demiryolu
taşımacılığında "Düz vagonla taşınan konteyner" anlamında kullanılan kısaltma.
COGSA "Carriage of Goods by Sea Act" için kısaltma.ABD'de
denizyolu taşımacılığında taşıyıcının konşimentodan doğan sorumluluklarını düzenleyen
1936 tarihli kanun.
COLLECTING BANK Havale edilen banka.Satıcının bankasının acentesi
konumunda olan ve mal ve konşimento üzerinde hiçbir sorumluluk üstlenmeyen banka.
COLLECTION Satıcı tarafından kesilen,genellikle diğer taşıma evrakının
eklendiği,ödemenin şekli için talimatları içeren çek/draft.
COMBINATION EXPORT MANAGER Birbirinin rakibi olmayan birden fazla
üreticinin malını ihraç eden firma.
COMBINATION PASSENGER AND CARGO SHIPS Kombine yolcu ve kargo gemisi.13
veya daha fazla yolcu kapasiteli gemilerdir.
COMBINATION RATE 2 ya da daha fazla faktörden oluşan oran,ücret.
COMMERCIAL INVOICE Ticari fatura.İhracatçıyla ithalatçı arasında
tüm işlemlerin kaydedildiği,taşınan mal için düzenlenen evraklara temel teşkil eden
fatura.
COMMODITY Yük.Taşınan mal.
COMMODITY RATE Belirli yük kalemleri için uygulanan taşıma ücretini
gösteren basılı tarife.
COMMON CARRIER Taşıyıcı,nakliyeci.Basılı tarifeler üzerinden mal
taşımacılığı yapan kişi ya da firma.
COMMON LAW Örf ve adete dayanan,yazılı olmayan hukuk.
CONCEALED DAMAGE Gizli hasar.İlk tetkikinde veya malın ambalajı
açılmadan fark edilemeyecek hasar.
CONFERENCE Aynı rotada hizmet veren armatör ve gemi sahiplerinin
kurduğu ortak kural ve tarifeleri bulunan birlik.
CONFIRMED LETTER OF CREDIT Teyitli kredi mektubu,Akreditif.Yabancı
banka tarafından düzenlenen,yerel banka tarafından onaylanan kredi mektubu.Teyitli
kredi mektubuna sahip ihracatçı,yabancı alıcı veya bankasının kusuru bulunsa bile
ödeme alma garantisine sahiptir.
CONFIRMING BANK Onaylayan/keşideci banka.Bir başka bankanın kredi
mektubunu teyit eden ve kredi mektubunda belirtilen evrakın tesliminde ödeme yapmayı
kabul eden banka.
CONNECTING CARRIER İki taşıyıcı arasında bağlantı kuran taşıyıcı
firma.
CONSIGNEE Alıcı,konsiye.Taşıma evraklarında,taşınan malları teslim
almakla yetkili kılınan kişi yada firma.
CONSIGNEE MARK Alıcı sembolü.Tanımlama için paketlerin üzerine
konan,genellikle üçgen,daire,kare vb. şekillerle boşaltma limanını belirten harflerin
bulunduğu semboller.
CONSIGNMENT (1) Taşınmak üzere bir aracının belirttiği yere gönderilen,ancak
hala üreticinin hak sahibi olduğu mal. (2) Malı alıcısına/konsinyeye ulaştırmak
için yüklemek.
CONSIGNOR Konşimentoda malın göndericisi olarak belirtilen kişi.
CONSOLIDATION Aynı sevkıyata gidecek farklı kaynaklardan yüklerin
birleştirilmesi.
CONSOLIDATOR Konsolide eden,konsolidasyon hizmeti veren kişi yada
firma.
CONSTRUCTION DIFFERENTIAL SUBSIDY Yapım ücret farkı sübvansiyonu.
CONSUL Konsolos.
CONSULAR DECLERATION Gönderilen ülkenin konsolosu tarafından onaylanan
yük detayları.
CONSULAR INVOICE Bazı ülkeler tarafından istenen,bir konsolosluk
yetkilisi tarafından imzalanan belge.Genellikle malı ithal eden ülkenin gümrüğü
tarafından malın değeri,cinsi ve özelliklerinin tespiti için istenir.
CONSULAR VISA Gönderilen ülkenin konsolosu tarafından evraklara
eklenen imza yada mühür.
CONSUMPTION ENTRY (CE) ABD'ye ithal edilen malların deklarasyonu.
CONTAINER Konteyner.Çeşitli boy,genişlik ve yükseklikte,soğutmalı,havalandırmalı,üstü
açık,dökme yük için vb. tipleri bulunan;gemi,uçak,tren ve kamyonla taşınabilen taşıma
kabı.
CONTAINER BOOKING Konteyner rezervasyonu.Konteyner taşımacılığı
yapan gemi hatlarında konteyner için yer rezervasyonu yaptırmak.
CONTAINER LOAD Konteyneri doldurmaya yeterli yük.
CONTAINER MANIFEST Konteyner manifestosu.Konteyner içindeki mal
ve yükleme bilgilerini içeren evrak.
CONTAINER POLL Firmalar arasında konteynerlerin ortak kullanıma
açılması sözleşmesi.
CONTAINER TERMINAL Konteyner terminali.Dolu veya boş konteynerlerin
istifleme,yükleme,boşaltma,tamir ve bakımının yapıldığı kara,deniz,demiryolu bağlantıları
bulunan alan.
CONTAINER YARD (CY) Konteyner alanı.Yüklü veya boş konteynerlerin
elleçlendiği,yüklendiği,boşaltıldığı,depolandığı alan.
CONTAINERIZABLE CARGO Konteynerde boşluk bırakmayan ,yer kaybına
yol açmayan ekonomik yük.
CONTAINERIZATION Değişik taşıma modları için genel veya özel amaçlı
kargonun konteynere yüklenmesi.
CONTRABAND Yasak kargo.
CONTRACT Sözleşme,kontrat.İki yada daha fazla tarafın bir yükümlülüğü
belirli bir değerde belirli bir süre içinde yerine getirmek üzerinde vardıkları
yasal yazılı anlaşma.
CONTRACT CARRIER Sözleşmeli taşıyıcı.Bir sözleşme dahilinde mal
yada yolcu taşımacılığı yapan kişi yada kuruluş.
CONTROLLED ATMOSPHERE Gazların karışımını kontrol eden bilgisayar
kontrollü taşımacılık sistemi.
CORNER POSTS Konteynerin köşelerinde bulunan ve konteynerlerin
taşıma aracının üzerine yerleştirilmesi veya taşıma aracından alınmasını kolaylaştıran
dikey çerçeveler.
CORRESPONDANT BANK Muhabir banka.Yurtdışı bankanın işini idare
eden yerel banka.
COST,INSURANCE AND FREIGHT (CIF) Navlun,sigorta,maliyet. Bkz.CIF
COUNTERVAILING DUTY Yerel ihracatı desteklemek için yabancı ithalatçıya
uygulanan vergi.
CPT "Carriage Paid To" için kısaltma.Taşıma ücreti ödenmiş
olarak-varış yeri belirtilmek suretiyle malların gidecek yere taşınması için nakliye
ücretinin satıcı tarafından ödenmesi anlamına gelir.Malların taşıyıcıya aktarılmasından
sonra mallarla ilgili kaybetme yada zedelenme riski,ayrıca bu teslim işleminden
sonra meydana gelebilecek her türlü ek masraf alıcı tarafından ödenir.Eğer malların
varış yerine ulaştırılması için başka taşıyıcılar kullanılıyorsa,malların bunlardan
ilk taşıyıcıya aktarılmasıyla riskte bu taşımacıya geçer.CPT,satıcı tarafından ihraç
çıkış işlemlerinin yapılmasını gerektirir.
CROSS MEMBER Konteynerin altına monte edilen,konteyneri sağlamlaştıran
çapraz konstrüksiyon.
CU "Cubic " için kısaltma.Metrik sistemde "Küp"
ün kısaltması.
CUBE OUT Bir konteynerin hacminin yasal ağırlık limitlerinin altında
dolması.
CUBE FOOT 1,728 inç..büyüklüğündeki hacim ölçüsü."Ayak Küp"
olarak da bilinir.
CUSTOMHOUSE Gümrük Ofisi.
CUSTOMHOUSE BROKER Gümrük komisyoncusu.Müşterisi adına gümrük işlemlerini
gerçekleştirmek için yetkili kılınan yasal aracı.
CUSTOMS Gümrük.
CUSTOMS BONDED WAREHOUSE Gümrüklü antrepo.Gümrüklenecek malların
konulmasına izin verilen depo alanı.
CUSTOM ENTRY Gümrük girişi.Tüm ülkelerde ithalatçılardan ülke sınırı
dahiline girişine izin verebilecekleri mallar için bir beyanda bulunması ve ithal
malın gümrük vergilerini ödemesi istenir.İthalatçı gümrük beyanının taşıyıcının
manifestosuyla (özet beyan) aynı olması malın kanunlara uygun biçimde ithal edildiğini
gösterir.
CUSTOM INVOICE Gümrük faturası.Ticari fatura,menşe şahadetnamesi
ve kıymet sertifikasındaki tüm verileri içeren form.Sadece birkaç ülkede istenir
ve satıcının ticari faturası işlevini görür.
CUSTOM OF THE PORT Liman Teamülü.Malın gönderildiği ülke limanlarındaki
taşıma masraflarını etkileyen yerel kurallar ve pratikleri belirtir.
CUT-OFF TIME Tren veya geminin kalkışından önce yüklerin terminale
son teslim tarihi ve saati.
CWT 100 pound biriminde ağırlık ölçüsü.
CY Bkz."Container Yard".